Hiện nay, đây đó vẫn có những nơi treo biển bán ổi bo nhưng theo những người dân làm nghề trồng ổi thì đó chắc chắn là ổi Bo “đểu”. Vì hiện nay, diện tích trồng ổi Bo ở làng Bo còn rất ít. Và một kế hoạch để giúp ổi Bo quay trở lại thời hoàng kim mới bắt đầu.
Hàng thật hàng giả, sành ăn mới biết
Từ cầu Bo mới, men theo bờ đê Trà Lý trong cái nắng gắt ngày giao mùa, tôi đến thăm nhà ông Phạm Văn Tâng, xóm 4 (cũ), phường Hoàng Diệu, TP Thái Bình. Cụ Tâng đã 70 tuổi nhưng vẫn còn minh mẫn lắm.
Trong khi cụ bà bận đun nước tiếp khách, cụ Tâng chạy ra vườn hái vội ba trái ổi trái vụ, to bằng chiếc chén, đãi khách. Ông chủ vồn vã cắt ra những miếng ổi trắng muốt, cùi dày, ruột nhỏ như ruột cau. Miếng ổi giòn tan, vị ngọt thanh, mát xoa dịu cái nắng hanh hao, khô khan ngày đông.
 |
| Ông Tâng, người duy nhất ở xóm 4 còn trồng ổi Bo. |
Ông bảo: “Mấy năm nay thời tiết ấm mới ra, mới nảy những trái ổi trái mùa thế này. Ổi mà cô thấy trên đường 10 toàn là ổi lai, ổi Hải Dương mang về đấy. Ổi Bo chỉ bán trong vườn, chứ không bán ngoài chợ. Hỏi 10 người làng Bo, cả 10 đều khẳng định, ổi Bo không bao giờ bán ngoài chợ, vì có nhiều đâu mà bán”.
Ngôi nhà của ông Hà Tuy- người đạt giải nhất trong cuộc thi trồng ổi Bo do TP Thái Bình tổ chức năm 2006, nằm lọt thỏm giữa những ao, những vườn ổi sum suê của gia đình ông và người em trai. Ông Tuy cho biết, ổi Bo thân cao, lá dày và vũm. Trong khi đó, lá ổi Thái “giả danh” ổi Bo to như lá đa, mỏng tang như tờ giấy. Nhận biết ổi Bo không khó lắm. Bề ngoài, trái ổi nhỏ chừng nắm tay (100- 200g/quả), cầm chắc nịch. Cũng có thể nhận biết qua “rốn” ổi. Quả lớn đến đâu thì cái rốn cũng vẫn nhỏ xíu, không thể lớn hơn hạt đậu. “Mới ăn có vị chát, vị mặn, vị chua, vị đắng và sau cùng là vị ngọt – đầy đủ 5 vị của cuộc đời. Cắn đến đâu, cảm nhận đến đó. Hương thơm nhẹ, khó tả lắm, sách nói đầy đấy, nhưng không diễn tả hết được cái hương vị “đỉnh” của ổi Bo”, ông Tâng cho biết.
Ông Vũ Văn Hùng (xóm 5) cũng là một người đau đáu với ổi Bo, cho biết: Đất trồng ổi Bo phải là thứ đất nguyên thổ, chua mặn, không được quá ẩm, cũng không quá khô. Nhiều nước quá, cây chết, quả thối hoặc ăn chát xít dù đã chín. Làng Bo có 5 xóm thì ổi trồng trên đất xóm 5 là “đỉnh” nhất. Nhiều trang trại ở Quảng Ninh, Bắc Giang... cũng về mua giống. Nhưng hình như cây ổi đã trót nặng lòng với làng Bo, không chịu kết duyên với đất mới. Về đất mới, trồng chỉ được một, hai vụ là cây thoái hóa, trái phụ công người. “Loại cây đặc sản này kén chọn thức ăn lắm!” – ông Hùng bảo - “Nó” không thích “ăn” đạm, lân, ka- li mà chỉ “mê” với phân bắc. Kỳ công hơn là lấy bùn dưới ao, đem phơi khô rồi đánh tơi, trộn với phân bắc tạo ra thứ “mồi” tuyệt vời”.
Giống ổi hình trái lê nhà ông Hùng đã được đưa về Hà Nội trồng trong vườn Bác.
Bao giờ cho đến...ngày xưa?
Theo lời giới thiệu của ông Hùng, tôi tìm gặp anh Phiên, Chủ nhiệm hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp phường Hoàng Diệu. Anh Phiên cho biết, từ hơn chục năm nay, đất đai bị ô nhiễm nặng, thời tiết biến động liên miên, cộng với quy hoạch đô thị và sức ép kinh tế, nhiều người làng Bo đã quay lưng với trái ổi quý hóa này. Trước nguy cơ mất đi giống ổi quý và sự “gian lận”, “đánh lừa” du khách của các con buôn, người có tâm huyết với đất quê kêu mãi, kêu 10 năm mà không tiếng vọng lại. Cho đến tận tháng 3/2008, những lời “kêu cứu” ấy mới được đáp lại.
Anh Phiên cho biết: “Vừa qua, Sở Khoa học - Công nghệ và Sở Nông nghiệp Thái Bình đã phối hợp thực hiện Đề tài khoa học “Duy trì và gìn giữ gen ổi Bo tỉnh Thái Bình”, giao trực tiếp cho UBND TP Thái Bình làm chủ đầu tư. Theo đó, người trồng ổi sẽ được hỗ trợ toàn bộ giống, tiền công 80.000 đồng/cây, rồi tiền phân bón, thuốc trừ sâu, công vận chuyển... tính ra cũng phải hơn 100.000 đồng/cây. Kết thúc giai đoạn 1, đã có 29 hộ tham gia đề tài, đưa tổng số hộ trồng ổi Bo lên tới 60, trên diện tích 2 ha, tập trung tại vùng ổi Bo xóm 5”.
 |
| Một góc vườn ổi của gia đình ông Chiếm, một trong những hộ trồng lâu năm nhất ở xóm 5. |
Giống ổi thì có nhiều nhưng phường chỉ chọn giống của 2 gia đình ông Vũ Văn Hùng và ông Vũ Văn Tân. Với hai giống ổi hình trái cam và trái lê, hai ông đã cung cấp hơn 500 cây giống. Trong đó, theo số liệu thống kê của HTX, số cây đáp ứng được yêu cầu của đề tài là 431 cây. Để đảm bảo nguồn giống tốt, cây nào không đạt phải chặt bỏ để tránh lai tạp trong vườn.
Sau 3 năm thực hiện đề tài, khi đã đảm bảo đủ nguồn giống tốt và chất lượng, thành phố sẽ phát triển thành dự án trên diện tích 13ha, giao cho các cụ có kinh nghiệm quản lý. Đó là một khu đất rộng, nằm sát mặt đường, chỉ cách chân cầu Bo mới chừng 2km. Đó là một nền đất thoáng đãng, đẹp.
Anh Phiên bảo, giống như trái bưởi Năm Roi, sắp tới, thành phố Thái Bình sẽ đăng ký thương hiệu cho trái ổi Bo, rồi mở các cửa hàng giới thiệu sản phẩm. Nhân dân làng Bo bây giờ phấn khởi lắm, họ bảo nhau phải giữ lấy cái cây đặc sản của địa phương, bởi đó là niềm tự hào chung của mỗi người dân và là thương hiệu của đất Thái Bình.
So với ổi Bo “rởm” bày bán bên đường 10, giá ổi Bo thật thường cao gấp 3-4 lần. Vào chính vụ, giá cả dao động từ 12.000-15.000 đồng/cân. Khách mua phải gọi điện đặt trước, rồi vào tận vườn hái. Chậm chân là hết ngay!
Tuy nhiên, một năm, cây ổi chỉ cho một vụ quả, năng suất lắm cũng mới được 70-80kg. “Nhà tôi trồng 14 cây ổi, năm 2007, bán được 30 triệu. Nếu chỉ dựa vào cây ổi thì bao giờ mới khá được” – ông Tâng kể.
Hệ quả là, nhiều hộ đành đau lòng bỏ những gốc ổi Bo truyền thống đi để trồng giống ổi Thái cho quả quanh năm, các loại cây cảnh bạc triệu hoặc chuyển ngành nghề khác. Chỉ còn lại người già tâm huyết với cây đất quê hoặc những người có điều kiện kinh tế kha khá còn trăn trở với cây ổi Bo mà thôi.
Thanh Phương (Gia đình & Xã hội)
Ngày đăng 29/08/2011
.jpg)
.jpg)
Đăng nhận xét